5 Ιουλ 2010

Το τελικό ν στα δεν, μη(ν), σαν

Στην περίπτωση της λέξης μη(ν), η παρουσία ή όχι του ν καθορίζεται από τους ίδιους κανόνες που ισχύουν και για το θηλυκό άρθρο τη(ν): μπαίνει ν όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν, κ, π, τ (περιλαμβανομένων των τσ και τζ), γκ, μπ, ντ, ξ, ψ. Π.χ.:

μην πετάξεις τίποτα (κακώς ο Διονύσης Σαββόπουλος παρέλειψε το ν στον τίτλο του δίσκου του)
μη διαλέξεις κάτι άλλο

Ο κανόνας αυτός, βέβαια, ισχύει στις περιπτώσεις όπου το μη(ν) χρησιμοποιείται ως προστακτικό (βλ. παραδείγματα πιο πάνω). Σε άλλες περιπτώσεις, το ν παραλείπεται, π.χ.:

αν μη τι άλλο
οι μη έχοντες
μη μπορώντας

Στο δεν η εφαρμογή του κανόνα που ισχύει και για το θηλυκό άρθρο τη(ν) θεωρείται αποδεκτή. Π.χ.:

δεν μπορώ
δε γίνεται


Προσωπικά, χρησιμοποιώ πάντοτε το ν στο δεν, όχι μόνο γιατί η απουσία του με ξενίζει, αλλά κι επειδή όταν παραλείπεται υπάρχει, σε κάποιες περιπτώσεις, ο κίνδυνος να μπερδέψει ο αναγνώστης το αρνητικό δεν με τον σύνδεσμο δε. Π.χ.:

Του είπα δε γίνεται να έρθει κι ο αδελφός του.


Η πιο πάνω πρόταση μπορεί να σημαίνει είτε "Του είπα [ότι] δε[ν] γίνεται να έρθει κι ο αδελφός του." είτε "Του είπα δε[, ότι] γίνεται να έρθει κι ο αδελφός του."

Στην περίπτωση του σαν, το ν γράφεται πάντοτε. Αν και σε κάποιες περιπτώσεις πολλοί δεν το προφέρουν, η παράλειψή του στον γραπτό λόγο ξενίζει, όπως στη φράση "τον χτύπησε σα ζώο".

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου